کاکتوس و گياهان گوشتي

کاکتوس در حقيقت شتر دنياي گياهان است. زيرا آب و مواد غذايي را در خود ذخيره نموده و براي روزهاي کم غذايي و کم آبي به مصرف ميرساند.و در مقابل گرما و خشکي و کم غذايي مقاومت خوبي را از خود نشان ميدهد.بطور کلي آب مازاد در تنه و برگهاي گياه ذخيره ميشود و گاهي تا يکسال در مقابل خشکي از خود مقاومت نشان ميدهد.آنهايي که آب را در برگها ذخيره ميکنند داراي برگهاي مويي ميباشند که اين موها مانع تبخير آب از سطح برگ مي شود.

کاکتوس ها داراي گونه هاي فراواني هستند که آنها را به سه گروه تقسيم ميکنند . پرسکيازها که داراي برگ و ساقه مي باشند وگروه دوم اپفيتها وگروه سوم کاکتوس هاي بياباني که دو گروه آخر فاقد برگ يا برگهاي بسيار کوچک مي باشند.

تمام کاکتوس ها خار دار نيستند و همگي داراي سلولهايي با روزنه هاي هوايي در سطح پوست ميباشند. زندگي اين گياه بر اساس خشکسالي ، کمبود مواد غذايي و گرماي شديد تابستان بنا شده است و در گرماي فصل تابستان گياه به خواب ميرود و هواي خنک موجب به گردش در آمدن شيره گياهي و ايجاد گل مي شود.

براي آشنايي بهتر با کاکتوس ها آنها را به دو دسته کاکتوس هاي بياباني و کاکتوس هاي جنگلي تقسيم مي کنيم.

۱) گروه کاکتوس هاي بياباني :

بومي منطق گرم و بياباني هستند و بر عکس اسم آنها فقط تعداد محدودي مي توانند در بستر شني و سنگلاخ زندگي کنند . صدها گونه از کاکتوس ها جزء اين گروه هستند و اغلب آنها از طريق قلمه تکثير مي يابند و در ماههاي مهر تا اسفند احتياج به آبياري ندارند و در تمام مدت احتياج به نور مستقيم خورشيد دارند و در غير اين صورت قادر به توليد گل نخواهند بود .

۲) گروه کاکتوس هاي جنگلي :

اين گروه بومي منطق گرم و جنگلي استوايي بوده و روي تنه درختان جنگلي به صورت اپيفيت زندگي ميکنند .اين گياهان کمتر جنبه زينتي داشته و با برگهاي پهن و ساقه هاي رونده آنها را ميتوان شناخت .در زمستان برخي از آنها احتياج کمي به آبياري دارند و در تابستان هم بايستي از تابش مستقيم آفتاب محفوظ بماند

● طرز نگهداري کاکتوس بياباني :

▪ درجه حرارت :درجه حرارت مود نياز در فصل بهار تا پاييز ۱۴ تا ۲۱ درجه و در زمستان آنرا به داخل آپارتمان و در محل پر نوري که درجه حرارت حدود ۱۵-۱۰ درجه باشد ، منتقل ميکنند.

▪ آبياري : در ماه فروردين مقدار آبياري را افزايش داده و از خرداد به بعد آبياري بطور متوسط انجام ميپذيرد .در هر صورت بين دو آبياري بايستي سطح گلدان نسبتا خشک شود و در اواخر تابستان آب آنرا کم کردهو از مهر ماه به بعد آب آن قطع مي شود و فقط در مواقعي که گياه ممکن است چروک بردارد اقدام به آبياري سبک ميکنند. چنانچه آب محلي سنگين است بايستي از آب باران استفاده کرد .

▪ تغيير گلدان : گياهان جوان را در فروردين هر سال تغيير گلدان ميدهند ، ولي گياهان بزرگ احتياج به تغيير گلدان ندارند . فقط در مواقع ضرورت گلدان آنرا به گلدان بزرگتري که تنها دو سانت از گلدان قبلي بزرگتر باشد تبديل ميکنند . در مورد اپيفيلوم نبايسيتي گلدان را تعويض نمود زيرا در صورتي گل ميدهد که ريشه متراکم باشد .

▪ تکثير: قلمه هاي برگي يا جوانه هاي کناري آن بخوبي ريشه ميدهند. هنگام قلمه زدن بهار و تابستان است و بايد توجه کرد ( نکته مهم در تکثير )که قلمه را بايستي به مدت سه تا چهار روز در هواي آزاد نگهداشته و حتي قلمه هاي بزرگ را يک تا دو هفته نگهداشته و در بستر شن و خاک و برگ پوسيده که در زير بستر ، کود پوسيده و خاک و شن ريخته شده ، قلمه مي زنند .

روش ديگر تکثير به وسيله بذر است که در حرارت ۲۱ تا ۲۵ درجه در بهار کاشته مي شود.

● انواع کاکتوس هاي بياباني :

▪ گونه استروفيتوم يا کاکتوس شاخ بزي :

داراي ساقه هايي است که در مجموع يک کره چند پهلو را درست کرده و نقطه هاي سفيدي به شکل نوار بر روي سطوح هشت گانه آن ديده مي شود و تسمه هاي تابداري سطح آنرا پوشانده است . در آبياري آن بايد دقت کامل شود . نوع ديگر آن استروفيتوم ميريوستيگما يا کلاه اسقف ، داراي پنج تا شش قسمت و مجموعا به شکل کرهاي چندپهلو مي باشد که از قسمت فوقاني آن يک تاج طلا يي خارج شده و سطح کره را نقاط سفيد رنگي پوشانده است.

▪ گونه کاما اي سراوس :

از انواع آن کاکتوس بادام زميني که ساقه هاي آن شبيه به انگشت و به تعداد زياد از يک محور خارج شده و داراي گل قهوه اي رنگ گل سرخي مانند است .سطح برگها را بر آمدگيهاي سفيد رنگي پوشانده و آنرا خارهاي نرمي گرفته است .

▪ گونه سفالو سرئوس سنيليس :

بنام کاکتوس پيرمرد شناخته شده و داراي تارهاي سفيد رنگي است که همچون کلاه گيس بر سر گياه نهاده اند . داراي ساقه ستون مانندي است که اطراف آنرا تارهاي سفيدي پوشانده است . در زمستان به آب کمي احتياج دارد و در تابستان لازمست مرتبا آبياري شود . در بعضي از انواع آن از وسط سر اين گياه خارهاي سفيد نوک تيزي خارج شده که دست را آزار ميدهد .

▪ کلئيستو کاکتوس :

ساقه هاي بلند و استوانه اي دارد که سطح آنرا پرزهاي سفيدي پوشانده و از تعريق گياه جلوگيري مي کند. داراي نقطه هاي در سطح بدنه است که خطوط راه راه برجسته اي را تشکيل داده و آنرا بنام کاکتوس مشعل نقره اي ناميده اند.

▪ گونه هاي سرئوس :

که بنام کاکتوس ستوني مشهورند و ارتفاع آنها به ۷۰ سانت ميرسد و داراي بلورهاي برجسته و خارهاي تيز در سرتا سر آن پوشيده شده است. ساقه ستوني آن شش تا هشت پهلو ميباشد . در زمستان احتياج به هواي گرم حدود ۱۵ تا ۱۷ درجه دارد .

▪ اکينو کاکتوس گروسني :

بنام بشکه طلايي مشهور شده ، داراي ساقه کروي و تيغه هاي برجسته اي که لبه تيغه ها را تعداد بسيار زيادي خارهاي زرد فرا گرفته است. در زمستان به آب کمي نياز دارد . فقط در اواسط تابستان بايد با حفاظ کم رنگي در مقابل آفتاب آنرا محفوظ نمود و کود پوسيده دامي لازم دارد.

▪ اکينو سرئوس پکتيناتوس :

داراي ساقه استوانه اي با شيارهاي طولي و نقاط برجسته در مسير اين شيارها با خارهاي بسيا روي هر برجستگي ميباشد . داراي گلهاي سرخ و صورتي زيبايي است که در کنار و پهلوي ساقه روي شاخه فرعي ظاهر ميشود. خاک گلدان بايد داراي مقدار زيادي ريگ و شن و تورب باشد .

▪ فرو کاکتوس لاتيس پينوس :

که بنام کاکتوس قلاب ماهيگيري نامگذاري شده . ساقه آن کروي ، هشت پر و به رنگ خاکستري مايل به سبز و شبيه به هندوانه خاردار است و رشته هايي که تمام سطح کره را پوشانده مانند قلاب ماهيگيري ميباشد .

▪ اسپوستوآ لاناتا :

آنرا بنام پيرمرد پرواي نامگذاري کرده اند . داراي ساقه استوانه اي و داراي شيارزهاي برجسته طولي و سطح ساقه و شيارها را موهاي نرم نقره اي پوشاننده .

▪ اکينو فوسولو کاکتوس :

داراي ساقه کروي چين داري است که سطح آنرا زائده هاي طويل بسياري پوشانده و بنام کاکتوس مغزي نامگذاري شده است .

▪ گيمنو کالي سيوم :

از خانواده کاکتاسه و از گونه هاي معروف آن ميهانوويچي اي هيبوتان که از يک ساقه کروي شکل که بر روييک پايه چهار پر سوار است تشکيل گرديده و اين دو پايه بر روي هم پيوند زده شده اند . گلهاي بسيار زيباي قرمز رنگ توليد ميکنند که جذابيت خاصي دارد .اين گباه تابع رژيم گلخانه هاي سرد است و به آب کمتري احتياج دارد .

▪ مامي لاريا :

داراي ساقه هاي کروي و زائده هاي قلاب مانند و موهاي سفيد پر پشتي تمام کره ساقه را احاطه نموده و با گلهاي بسيار زيباي ارغواني ،سفيد و صورتي ، زيبايي خاصي پيدا نموده . همچنين روي سطح فوقاني آن داراي بر آمدگيهاي کروي شکلي است و بعضي از آنها داراي شيره گياهي سفيد رنگي است و بايستي براي تکثير آن جوانه آن را جدا نموده و در خاک ماسه و شني و خاک برگ بکارند .

● کاکتوس هاي بياباني در چه شرايطي گل مي دهند :

بعضي از کاکتوس ها حتي دردوره جواني ايجاد گل ميکنند ولي بعضي از آنها مانند اپول تيا و سرئوس در شرايط عادي گل نخواهد داد .

بعضي از کاکتوس ها که تقريبا ۵۰ درصد در کاکتوس ها را شامل مي شود ، در بين سنين سه تا پنج سالگي گل ميدهد و هر سال گل آنها تجديد ميگردد .اگر چه فصل گل دهي در حدود ماههاي بهار ميباشد ، ولي بعضي از کاکتوس ها در شرايط خاصي در سر تا سر سال گل ميدهند .يکي از شرايط توليد گل اين است که هميشه گل ، فقط روي بوته هاي آماده به رشد گل ميدهد و براي آماده نگهداشتن بوته براي گل دادن و مواظبت از آن در دوره تابستان و ايجاد محيط استراحت دردوره زمستان است . همچنين مقدار ريشه هر اندازه درگلدان متراکم تر باشد امکان توليد گل روي بوته فراهم تر است .